1ο εργαστήριο

Κεφάλαιο 2

Ενεργώντας δημοκρατικά

Διάρκεια εργαστηρίου // 45-50 λεπτά

Τοποθεσία // Εσωτερικός χώρος, αίθουσα διδασκαλίας 

Απαιτούμενος εξοπλισμός // 2 καρέκλες

Μαθησιακοί στόχοι

1) Να καλλιεργήσουν την ευγενή άμιλλα και την αίσθηση της δικαιοσύνης.

2) Να σέβονται τους άλλους ανθρώπους είτε είναι διαφορετικοί από εκείνους/ες είτε δεν συμφωνούν μαζί τους.

3) Να βελτιώσουν την δεξιότητα τους να ανταλλάσουν απόψεις προκειμένου να επιτύχουν ένα κοινό σκοπό.

4) Να ενισχύσουν το αίσθημα του ανήκειν, να κάνουν νέους φίλους.

5) Να εξερευνήσουν τη σημασία της αλληλοβοήθειας.

6) Να αισθανθούν σημαντικά και ισάξια μέλη της ομάδας.

Βασικές δεξιότητες // αυτοβελτίωση, συνεργασία, δικαιοσύνη, σεβασμός, ενεργοποίηση του σώματος, ετοιμότητα/διαθεσιμότητα

Λέξεις-κλειδιά // ηθικά διλήμματα, σεβασμός, ενσυναίσθηση, φροντίδα, συνεργασία, φαντασία, ολυμπιακό πνεύμα, ευγενής άμιλλα, κριτική σκέψη, αλληλεγγύη, υποστήριξη

Όλες οι δραστηριότητες σε αυτό το εργαστήριο βασίζονται στην παρακάτω αληθινή ιστορία. Προσοχή! Η ιστορία αποκαλύπτεται σταδιακά στα παιδιά μέσα από τις δραστηριότητες.

Το 1964, το Τόκιο φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τους πρώτους που έγιναν στην Ασία. Στο άθλημα της ιστιοπλοΐας, οι δύο Σουηδοί ιστιοπλόοι προηγούνταν και βρίσκονταν σε πορεία για το χρυσό μετάλλιο. Όμως οι καιρικές συνθήκες επιδεινώθηκαν. Πίσω τους, το σκάφος των Αυστραλών ιστιοπλόων άρχισε να βυθίζεται. Αν και δεν είχαν καμία υποχρέωση να το κάνουν, τα δύο αδέρφια από τη Σουηδία αποφάσισαν να επιστρέψουν και να βοηθήσουν τους αντιπάλους τους, οι οποίοι κινδύνευαν. Έτσι δεν κέρδισαν τον αγώνα αλλά θαυμάστηκαν από όλους για τη πράξη τους. Μάλιστα, προκειμένου να τους τιμήσει η Ολυμπιακή Επιτροπή κατασκεύασε ένα νέο έπαθλο. Ονομάστηκε έπαθλο της Ευγενούς Άμιλλας και από τότε απονέμεται στους αθλητές/τριες που επιδεικνύουν αληθινό Ολυμπιακό πνεύμα.”

Παιχνίδι ενεργοποίησης (5 λεπτά)

Ο κύκλος “γους”

Τα παιδιά σχηματίζουν έναν μεγάλο καθιστό κύκλο. 

Εξηγήστε τους ότι χρησιμοποιώντας την αφήγησή σας και τα σώματά τους, θα ζωντανέψετε όλοι μαζί μια ΑΛΗΘΙΝΗ ιστορία. Για κάθε μία από τις παρακάτω σκηνές θα καλείτε ένα συγκεκριμένο αριθμό παιδιών. Αυτά θα μπαίνουν στον κύκλο και θα αναπαριστούν με το σώμα τους κάποιο στοιχείο από την ιστορία που εσείς αφηγείστε.

Όταν πείτε τη λέξηγους, τα παιδιά θα πρέπει γρήγορα να επιστρέψουν στον κύκλο και να καθίσουν. Αυτός είναι ο κώδικας για να αδειάσει ο κύκλος και να συνεχιστεί η ιστορία.

Σκηνή 1. 

Αφηγείστε τα εξής:

“Το 1964, το Τόκιο φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τους πρώτους που έγιναν στην Ασία. Ήταν η μέρα της ιστιοπλοΐας! Η θάλασσα ήταν πραγματικά ήρεμη και οι δύο Σουηδοί ιστιοπλόοι ήταν μπροστά από όλους, ήταν κοντά στο χρυσό μέταλλο. Συνέχισαν να τραβούν το πανί για να πηγαίνουν όλο και πιο γρήγορα”. ΠΑΥΣΗ

Καλέστε 9 εθελοντές/ντριες να έρθουν στο κέντρο του κύκλου. 2 παιδιά θα αναπαραστήσουν τα ήρεμα κύματα της θάλασσας καθώς περνάει το σκάφος (κάνουν και ήχο), 4 παιδιά το σκάφος, 1 παιδί το πανί και 2 παιδιά θα είναι οι Σουηδοί αθλητές που τραβούν το πανί του σκάφους. 

Μετά τη δημιουργία της σκηνής λέτε τη λέξη “γους” και ο κύκλος αδειάζει.

Σκηνή 2. 

Αφηγείστε τα εξής:

“Ξαφνικά οι καιρικές συνθήκες άλλαξαν. Ο άνεμος δυνάμωσε, η θάλασσα αγρίεψε και μεγάλα κύματα σηκώθηκαν. Το αυστραλιανό σκάφος που ακολουθούσε το σουηδικό άρχισε να βυθίζεται. Κινδύνευαν οι αθλητές καθώς δεν υπήρχε κοντά κανένα σκάφος διάσωσης”. ΠΑΥΣΗ

Καλέστε 9 νέους εθελοντές/ντριες να έρθουν στο κέντρο του κύκλου. 2 παιδιά θα σχηματίσουν τα άγρια κύματα της θάλασσας (κάνουν και ήχο), 2 παιδιά το δυνατό άνεμο που φυσάει τα κύματα (με ήχο), 4 τη βάρκα που βυθίζεται, 1 το πανί που βυθίζεται και 2 θα είναι οι Αυστραλοί αθλητές μέσα στη θάλασσα που ζητούν βοήθεια.

Μετά τη δημιουργία της σκηνής λέτε τη λέξη “γους” και ο κύκλος αδειάζει.

Σκηνή 3. 

Ισχυρίζεστε ότι σας λείπει το τέλος της ιστορίας. Τα παιδιά θα εξερευνήσουν πώς τελειώνει η ιστορία μέσα από ένα ταξίδι.

Συμβουλές: 

  • Η ιστορία θα πρέπει να εκτυλίσσεται σταδιακά για να μπορέσουν τα παιδιά να την κατανοήσουν.
  • Βοηθήστε τα παιδιά στη δημιουργία των σκηνών επαναλαμβάνοντας τι κάνει κάθε κάθε ένα στην ιστορία.
  • Προσαρμόστε τον αριθμό παιδιών που καλείται κάθε φορά στο συνολικό αριθμό της τάξης. Ο στόχος είναι να συμμετάσχουν όλα.
  • Μοιραστείτε περισσότερες πληροφορίες με τους μαθητές/τριες, όπως τα ονόματα των αθλητών, Käll/ Stig Lennart Käll & Lars Käll και ενθαρρύνετε να αναζητήσουν στοιχεία.

Παιχνίδι προετοιμασίας (10 λεπτά)

Χρονομηχανή

Ένα ταξίδι στο παρελθόν θα βοηθήσει την ομάδα να ανακαλύψει τι συνέβη στην ιστορία. Όλη η ομάδα θα πρέπει να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο με μια χρονομηχανή, όπως στις ταινίες! Προετοιμάστε λοιπόν τη χρονομηχανή ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

1) Τα παιδιά κάθονται το ένα δίπλα στο άλλο σε κύκλο και τεντώνουν μπροστά τα πόδια τους.

2) Ακουμπούν τα χέρια τους στη πλάτη των διπλανών τους. Τώρα η χρονομηχανή έχει ένα καθαρό σχήμα και είναι έτοιμη να εκτοξευθεί!

3) Για την εκτόξευση, οι επιβάτες μετρούν δυνατά, αντίστροφα: δέκα, εννέα, οκτώ… Τα σώματά τους κουνιούνται από τις δονήσεις μα δεν σηκώνονται από τις θέσεις τους! Δευτερόλεπτα αργότερα, η μηχανή του χρόνου προσγειώνεται. Οι επιβάτες αποβιβάζονται προσεκτικά στο νέο άγνωστο τόπο…

Εξηγήστε στα παιδιά πως προσγειώθηκαν στο 1963, στο κέντρο προπόνησης ιστιοπλοΐαςΕδώ οι αθλητές/τριες προπονούνται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο!

Τα παιδιά έχουν μόνο 5 λεπτά για να εξερευνήσουν τι σκέφτονται και αισθάνονται οι αθλητές/τριες καθώς προετοιμάζονται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο! 

Για να τα καταφέρουν θα μεταμορφωθούν σε αθλητές/τριες και εσείς σε προπονητή/τρια που τους δίνει τις παρακάτω οδηγίες:

1η Οδηγία

“ Τρέξτε επί τόπου, χωρίς να αλλάξετε θέση, όσο πιο γρήγορα μπορείτε. Δεν έχει σημασία αν το σώμα σας είναι κουρασμένο, πάτε για το χρυσό μέταλλο. Πιο γρήγορα! (8 δευτερόλεπτα). Σταματήστε και μείνετε ακίνητοι (3 δευτερόλεπτα). Τώρα ξεκινήστε! “ 

Κάντε 4 επαναλήψεις.

2η Οδηγία

“ Σηκώστε τα χέρια όσο πιο ψηλά γίνεται, προσπαθώντας να αγγίξετε τον ουρανό. Οι μύες σας πονάνε αλλά δεν πειράζει γιατί το χρυσό μετάλλιο περιμένει. Ψηλότερα! (8 δευτερόλεπτα). Καθίστε και αρχίστε να κωπηλατείτε χρησιμοποιώντας τα χέρια και τον κορμό σας. 

Όταν λέω “έι” ο κορμός σας κινείται προς τα εμπρός και όταν λέω “όπ” κινείται προς τα πίσω! Θυμηθείτε ο στόχο σας ειναι η νίκη!”

Επαναλάβετε τη κίνηση 10 φορές.

Ο χρόνος τελειώνει!  Η ομάδα θα πρέπει να σχηματίσει τη χρονομηχανή με τον ίδιο τρόπο που το έκανε στην αρχή και να επιστρέψει στην παρούσα χρονική στιγμή.

Συμβουλές: 

  • Να είστε μέρος της χρονομηχανής για να καθοδηγείτε τη δραστηριότητα από “μέσα”.
  • Ενισχύστε την ατμόσφαιρα στη χρονομηχανή, δίνοντας λεπτομέρειες. Για παράδειγμα, μπορείτε να δέσετε τις φανταστικές ζώνες ασφαλείας, κτλπ.
  • Στο ρόλο του προπονητή/τριας υιοθετήστε ένα άλλο ύφος και τόνο φωνής.

Κύρια δραστηριότητα (15-20 λεπτά)

Μια θάλασσα από διλήμματα

Μετά από το ταξίδι τα παιδιά κατανοούν περισσότερο τη σκληρή δουλειά, τα συναισθήματα και την πίεση των αθλητών/τριών που πάνε στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τώρα λοιπόν, σαν να είναι σκέψεις μέσα στο μυαλό των Σουηδών ιστιοπλόων, θα τους βοηθήσουν στο δίλημμά τους: 

Να βοηθήσουν τους αντιπάλους τους που κινδυνεύουν και κατά συνέπεια να χάσουν το χρυσό μετάλλιο ή όχι;

  1. Τοποθετήστε 2 άδειες καρέκλες στη μέση της αίθουσας. Φανταστείτε ότι εκεί κάθονται οι δύο Σουηδοί ιστιοπλόοι.
  2. Έπειτα χωρίστε τα παιδιά σε δύο ισάριθμες ομάδες, ομάδα Α και ομάδα Β.

→ Η ομάδα Α θα βρει επιχειρήματα για να πείσει τους ιστιοπλόους να αδιαφορήσουν και να συνεχίσουν για  το χρυσό μετάλλιο.

→ Η ομάδα Β θα βρει επιχειρήματα για να πείσει τους ιστιοπλόους να βοηθήσουν τους αντιπάλους τους, θυσιάζοντας έτσι το χρυσό μετάλλιο.

3. Οι δύο ομάδες έχουν 5 λεπτά για να συζητήσουν και να προετοιμάσουν επιχειρήματα. Τα επιχειρήματα θα πρέπει να είναι όσα και τα μέλη της ομάδας, αν είναι δυνατόν.

4. Στη συνέχεια η ομάδα Α στέκεται δίπλα στην αριστερή καρέκλα και η ομάδα Β δίπλα στη δεξιά. Κοιτάζουν προς τις καρέκλες, σαν να κάθονταν πραγματικά εκεί οι αθλητές. Κάθε παιδί δίνει τη συμβουλή του ξεκινώντας με την ακόλουθη φράση: “Άκουσε με, (επιχείρημα)”. 

5. Κάθε φορά που ακούμε ένα επιχείρημα από την ομάδα Α, η ομάδα Β θα απαντά με ένα άλλο.

6. Όταν ολοκληρωθεί η παραπάνω διαδικασία, ζητήστε από τα παιδιά να καθίσουν σε ένα κύκλο και αποκαλύψτε το τέλος της ιστορίας:

“Αν και δεν είχαν καμία υποχρέωση να το κάνουν, οι δύο Σουηδοί αθλητές αποφάσισαν να βοηθήσουν τους αντιπάλους τους που κινδύνευαν. Έτσι, δεν κέρδισαν τον αγώνα, αλλά θαυμάστηκαν από όλους για την πράξη τους. Μάλιστα, για να τους τιμήσει η Ολυμπιακή Επιτροπή κατασκεύασε ένα νέο έπαθλο, το έπαθλο της Ευγενούς Άμιλλας, το οποίο από τότε επιβραβεύει τους αθλητές/τριες που επιδεικνύουν αληθινό Ολυμπιακό πνεύμα. “

Ανατροφοδότηση (10 λεπτά) 

Δημιουργήστε έναν κύκλο με καρέκλες και ζητήστε από τα παιδιά σας να καθίσουν.

Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε τη συζήτηση:

  1. Τι πιστεύετε για την απόφαση των Σουηδών ναυτικών να επιστρέψουν και να βοηθήσουν τους αντιπάλους τους;
  2. Ήταν εύκολη η απόφασή τους;Τι θα κάνατε αν ήσασταν στη θέση των Σουηδών ναυτικών; 
  3. Η επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων δημιούργησε μόνο γι’ αυτούς το έπαθλο Ευγενούς Άμιλλας. Γιατί είναι σημαντικό να παίζουμε δίκαια;
  4. Τι συμβαίνει σε έναν αθλητικό αγώνα όταν οι αθλητές/τριες δεν παίζουν δίκαια;
  5. Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου η παραβίαση των κανόνων μπορεί να είναι χρήσιμη για να βοηθήσουμε κάποιον άνθρωπο; 
  6. Έχετε πάρει αποφάσεις στην οικογένειά σας γνωρίζοντας ότι θα βοηθήσετε όλους τους άλλους, αλλά θα χάσετε κάτι που θέλετε; Πώς αισθανθήκατε;

Τελετουργικό λήξης εργαστηρίου

Όλα τα παιδιά τοποθετούν τα χέρια ενωμένα στο κέντρο του κύκλου. Στη συνέχεια, όλοι μαζί φωνάζουν “1,2,3 Ομάδα Ολυμπιακής Δύναμης” σηκώνοντας τα χέρια στον αέρα.